كمبود دارو و جشن قاچاقچیان
فروش مزونی، سوپر مارکتی و مطبی دارو!
به گزارش پاراسول، کمبود دارو و افزایش قاچاق آن، دو روی یک سکه اند؛ پدیده هایی که از یک سو جان بیماران را تهدید کرده و در عین حال می تواند نظام دارویی کشور را آشفته و نابسامان کند...
به گزارش پاراسول به نقل از ایسنا، همواره یکی از اشکالات بازار دارویی کشور بحث ورود داروهای قاچاق و حتی تقلبی به عرصه مصرف بوده؛ چالشی که شکل سنتی آنرا در بازارهایی مانند بازار داروی ناصرخسرو شاهدیم، اما با پیشرفت ارتباطات و رسانه های اجتماعی مجازی بازار داروهای قاچاق و تقلبی شکل تازه تری به خود گرفته و در فضای مجازی شامل کانال های تلگرامی، اینستاگرام، سایت های اینترنتی هم مشتری های خویش را پیدا کرده است.
در عین حال این روزها با تشدید کمبودهای دارویی به دلایلی همچون نبود نقدینگی و خالی بودن جیب داروسازان و همینطور با عنایت به نیاز بیماران به داروهای مورد نیازشان، پدیده های تازه تری هم از قاچاق دارو و ورود چمدانی آن و البته گاها تقلبی، رخ نشان داده است؛ به صورتی که به تازگی شاهدیم که حتی برخی صفحات اینستاگرامی که عموما در زمینه فروش لباس فعالیت می نمایند نیز، البته فارغ از نیت گردانندگان این صفحات، به مشتریان وعده آوردن دارو از ترکیه و سایر کشورها را داده و حتی تصویر برخی داروهای ارسالی را در صفحات اینستاگرامشان هم منتشر نموده اند؛ این درحالیست که حمل و نقل خیلی از داروها شرایط ویژه ای را می طلبد و به فرض اصل بودن دارو، اما در صورت عدم رعایت اصول حمل، می تواند سلامت دارو را مورد خدشه قرار دهد.
البته باید توجه کرد که آنچه در شدت بروز و شیوع پدیده قاچاق دارو به کشور نقش مهمی ایفا می کند، بحث کمبودهای دارویی است. چونکه با کمبود برخی اقلام دارویی، نیاز بیماران به آن دارو از بین نمی رود و بیماران باید هر طور که شده داروی مورد نیازشان را پیدا کرده و ناچارند تا از هر مسیری آنرا تأمین کنند؛ حال چه این مسیر داروخانه باشد، چه بازار ناصرخسرو یا صفحات مجازی قاچاقچیان و چه پلت فرم هایی مانند تاکسی های اینترنتی که به تازگی وارد فروش دارو، آن هم با مبداء نامشخص شده اند و گویا کسی هم با آنها کاری ندارد. ازاین رو هر موج کمبود دارویی به نحوی فرصتی طلایی برای قاچاقچیان دارو محسوب می شود؛ چونکه می توانند با سوءاستفاده از نیاز بیماران، داروهای قاچاق شان را که امکان دارد گاها تقلبی هم باشند و در کارگاه های زیرزمینی حتی برخی کشورهای همجوار ساخته شده باشند، با قیمت های هنگفت به بیماران بفروشند.
در عین حال خطر دیگر این پدیده هم فروش داروهای ممنوعه قاچاق شامل داروهای مخدر، سقط جنین و... از جانب این سوداگران است که علاوه بر عوارض جدی که می تواند بر جان و سلامت مردم داشته باشد و در عین حال پول شان را هدر دهد، نظام دارویی کشور را هم آشفته کرده و عرصه را برای جولان سودجویان باز می کند.
البته در بحث های اخیر در ارتباط با کمبودهای دارویی که برخی اقلام دارویی مانند آنتی بیوتیک ها، مسکن ها و.... از حدود مهرماه و با شیوع آنفلوآنزا گرفتار کمبود شدند، سازمان غذا و دارو سریعا وارد عمل شد و اقدامات فوری را در زمینه رفع کمبودها و تأمین سریع دارو انجام داد. به صورتی که محموله های حدود 50 تنی حاوی آنتی بیوتیک و مسکن در چند مرحله وارد کشور شدند. البته هرچند که این میزان واردات کفاف بازار را نداده و برخی اقلام به صورت سهمیه ای در داروخانه ها توزیع می شود، اما تب کمبودهای دارویی را کاهش داده و بیماران را از سرگردانی در سطح شهر برای تأمین دارو نجات داده است.
در عین حال علاوه بر واردات فوریتی اقلام دارویی گرفتار کمبود، اقداماتی نظیر اصلاح قیمت برخی اقلام آنتی بیوتیک، کاهش مالیات بر ارزش افزوده دارو به یک درصد و لحاظ تسهیلات بانکی برای شرکتهای تولیدی، افزایش چند برابری ظرفیت تولید این داروها و... هم انجام شد و توانست تا حدی وضعیت کمبودهای داروهای اساسی را به سامان کند.
وضعیت رو به بهبود کمبودهای آنتی بیوتیکی
دکتر سید علی فاطمی- نایب رئیس انجمن داروسازان ایران در این زمینه و با اشاره به وضعیت کمبودهای دارویی به ایسنا، می گوید: هم اکنون در کل، وضعیت کمبودهای دارویی نسبت به قبل مقداری بهتر شده است. بخصوص در زمینه آنتی بیوتیک ها که دو تا سه هفته پیش مشکل حاد داشتیم، اما هم اکنون وضعیت بهتری را در زمینه شربت سرماخوردگی، مُسکن ها و... داریم، اما همچنان وضعیت سهمیه ای است. سال قبل هر میزان از این داروها که داروخانه ها نیاز داشتند، به آنها داده می شد، اما حالا طبق سهمیه و مقدار محدودتری از این داروها را دریافت می کنند. با این وجود مشهود است که وضعیت رو به بهبودی است.
وی با اعلان اینکه میزان و بروز کمبودهای دارویی در کشور سینوسی است، اظهار داشت: اقلام گرفتار کمبود، کم و زیاد می شود. بعنوان مثال گاهی شیاف تب بر برای بچه های کوچک گرفتار کمبود شده و پس از مدتی مقداری توزیع می کنند. ازاین رو شرایط سینوسی است. در عین حال در داروخانه ها دو تا سه هزار قلم دارو در داروخانه ها وجود دارد که امکان دارد هر یک از این اقلام گرفتار کمبود شوند.
"قاچاق چمدانی" باردیگر داغ شد
فاطمی در رابطه با ورود داروهای قاچاق به صورت چمدانی و از جانب برخی کسب و کارها و مزون ها، اظهار داشت: باید توجه کرد که فضای مجازی از تبلیغات داروهای قاچاق پُر است و این موارد در تلگرام و اینستاگرام به وفور دیده می شود. یک نمونه آن هم یک مزون بوده که سروصدا کرده است. در حالیکه داروی قاچاق از مرزهای مختلف به کشور وارد می شود. باید توجه کرد که وقتی دارو در کشور گرفتار کمبود شده یا خودمان در بعضی برندهای خاص محدودیت بوجود آورده و اجازه ورود نمی دهیم، بهترین خبر برای قاچاقچیان است. چونکه بازار را از داروی قاچاق پر می کنند. حال اگر خوش شانس باشیم، دارو فقط قاچاق است، اما اگر بدشانس باشیم، داروی تقلبی قاچاق است. قاچاق چمدانی دارو، بخصوص داروهای تزریقی، واکسن ها و... بسیار فاجعه بار است؛ چونکه بطور قطع محصول در حمل و نقل خراب می شود.
بیشترین داروهایی که قاچاقی وارد کشور می شوند
وی در رابطه با نوع داروهایی که عموما به صورت قاچاق وارد کشور می شود، اظهار داشت: همه نوع دارویی را میتوان تصور کرد که به صورت قاچاق وارد کشور شود. از داروهای بیماران خاص گرفته تا داروهایی که مانند داروهای تزریقی داخل مفصلی و حتی برخی مکمل های غذایی که دارو به حساب نمی آیند و همینطور برندهای آمریکایی و اروپایی داروهایی که واردات رسمی به کشور ندارد، به صورت قاچاق وارد می شوند. در مواردی هم امکان دارد بحث برند مطرح نباشد و از آنجاییکه دارویی خیلی کمیاب است، به صورت قاچاق وارد می شود.
فروش رسمی داروهای ممنوعه!
فاطمی افزود: البته باید توجه کرد که همه داروهای قاچاق تنها از راه صفحات مجازی و کانال های تلگرامی یا حتی به صورت حضوری در ناصرخسرو نیستند، بلکه در مواردی با سوءاستفاده از پلت فرم هایی که به صورت رسمی فعالیت می نمایند، دارو قاچاق می کنند؛ مانند تاکسی های اینترنتی که به نام فروش دارو کار می کنند، اما کارشان شفاف نیست، اسم داروخانه ها را اعلام نمی کنند و معلوم نیست که دارویی که به خریدار می رسد، از داروخانه تهیه شده یا خیر؟. حتی اگر دارو از داروخانه تهیه شده، آیا داروخانه داروی رسمی عرضه می دهد یا داروی غیرمجاز می باشد.
وی با اشاره به ممنوعیت ارائه برخی محصولات سلامت محور در داروخانه ها و با اعلان اینکه «فروش برخی موارد برای داروخانه ها حرام است»، اظهار داشت: بعنوان مثال اگر در سوپرمارکت های بالای شهر تهران بروید، انواع و اقسام خمیر دندان و کرم های خارجی شامل اروپایی و آمریکایی را می بینید، اما داروخانه کنار این سوپرمارکت حق داشتن این محصولات را ندارد. چونکه این محصولات برچسب واردات وزارت بهداشت را ندارند. حال امکان دارد که داروخانه ای هم پیدا شود که بخواهد کالاهای قاچاق را بفروشد، اما از آنجاییکه در محیط فیزیکی داروخانه اش امکان این اقدام را ندارد، این محصولات را در اختیار پلت فرم های تاکسی اینترنتی قرار می دهد و آنها هم علنی و رسمی، تبلیغ فروش این کالاها و دارو را انجام می دهند. در حالیکه هم قیمت این داروها چند برابر است و هم امکان دارد داروهای غیر مجازی مانند داروی سقط جنین، مخدر و... باشد.
مجازات های غیربازدارنده در حوزه فروش داروهای قاچاق
نایب رئیس انجمن داروسازان ایران با اعلان اینکه اگر قوه قضاییه بخواهد این موارد قابل رهگیری و نظارت است، اظهار داشت: وزارت بهداشت دراین زمینه کم کاری نکرده است و شکایاتی را مطرح و پیگیری کرده است، اما پس از انجام شکایت، مبالغ ناچیزی جریمه شده اند. بعنوان مثال شنیده ام که یکی از تاکسی های اینترنتی که این اقدام را انجام داده بود، مورد شکایت وزارت بهداشت قرار گرفته و تنها پنج میلیون جریمه شده اند که اصلا اثر بازدارنده ندارد.
قوانین قدیمی و متخلفانی که پاسخگو نیستند!
فاطمی تصریح کرد: مسئله اینست که قوانین ما در این عرصه قدیمی بوده و احتیاج به بازبینی جدی دارند. بخصوص در زمینه خرید و فروش داروی قاچاق که بسیار مبحث مهمی است. قوانین ما باید در زمینه خرید و فروش اینترنتی دارو باید به روز رسانی شوند. بعنوان مثال قدیمی ترین قانونی که داریم، قانون مقررات امور پزشکی و دارویی کشور است که برای ۷۰ سال قبل است و قانون تعزیرات امور پزشکی را هم داریم که این قوانین باید بازبینی شوند و بخصوص در زمینه تکنولوژیهای جدید به روز شوند. در عین حال در بعضی موارد میتوان در بعضی از این فروشگاه های اینترنتی را بست و انتظار می رود قوه قضاییه در این زمینه از همه ظرفیت هایش استفاده نماید. حالا شکایات زیادی از جانب خود وزارت بهداشت، ضد برخی پلت فرم های اینترنتی مطرح شده، اما مبالغ بسیار کمی جریمه می شوند که اصلا بازدارنده نمی باشد.
وی در این زمینه اضافه کرد: در عین حال قانون تجارت الکترونیکی را هم داریم که بندهایی از آن مانند بند "ب" ماده شش یا بندهای "ج" و "د" ماده هشت، این پلت فرم ها اولا نمی توانند دارو بفروشند و دوما هر کالایی را که به صورت الکترونیک می فروشند، باید مبداء کالا برای خریدار مشخص باشد. در پلت فرم هایی که رسما هم کار می کنند، مبداء فروش دارویشان مشخص نمی باشد. البته می گویند که از داروخانه می گیریم، اما نام داروخانه را اعلام نمی کنند. حتی وزارت بهداشت به صورت مکرر از آنها خواسته که نام داروخانه های را اعلام کنند، اما این کار را نکرده و حتی به وزارت بهداشت هم پاسخگو نبودند که این مورد کار را سخت کرده است.
فروش مزونی، سوپر مارکتی و مطبی دارو! جشن قاچاقچیان برای فروش دارو
وی افزود: باید توجه کرد که کشور ما کشوری است که هر چند وقت یکبار به هر دلایلی محدودیت هایی برایش ایجاد می شود که امکان دارد تحریم باشد، چالش نقل و انتقال بانکی یا پاندمی و... باشد و به همین دلیل کمبودهای دارویی ایجاد می شود. البته حالا به نظر من بحث کمبودهای دارویی عموما ناشی از سوءمدیریت بود. به هر حال ما همواره با کمبود دارو در کشورمان مواجهیم که گاهی بسیار زیاد شده و گاهی مقداری کمتر می شود. هر زمان هم که کمبود دارو ایجاد می شود، جشن قاچاقچیان برای فروش داروی قاچاق است که در مزون و سوپرمارکت و... دیده می شود. به صورتی که می بینیم سوپرمارکت، عطاری و... دارند داروی غیر مجاز و قاچاق می فروشد و از زیر گنجه شان دارویی درمی آورند و به مردم می دهند. حتی گاها دیده شده که برخی مطب های پزشکی هم وارد قاچاق دارو شدند. البته خیلی عمومیت ندارد، اما واقعیتی است که پیش آمده و بیمارانی اعلام نمودند که پزشک در مطب خودش دارو را به ما فروخته است.
شروط فروش اینترنتی دارو از جانب داروخانه ها
فاطمی در رابطه با چگونگی امکان ورود داروخانه ها به حوزه فروش اینترنتی دارو هم به ایسنا، اظهار داشت: در بعضی کشورها به صورت محدود داروخانه ها وارد فروش اینترنتی دارو شده اند، اما ضوابط و قوانین بگونه ای تدوین شده که این فروش حتما از راه داروخانه باشد و توسط دکتر داروساز انجام شده است. همه حساسیتی که ما در زمینه فروش دارو در داروخانه داریم، اینست که فروش دارو باید با نظارت مسئول فنی داروساز باشد. ازاین رو اگر قرار باشد روزی فروش اینترنتی دارو از جانب داروخانه ها در کشور صورت گیرد، شرط اینست که قوانین کاملا محکم و بازدارنده باشد. نگرانی ما اینست که یک دستورالعمل نوشته شود و راه برای غیرداروخانه داران هموار شود. اگر بر اساس داروساز محوری باشد، مسئولیت ارسال دارو و رسیدن به دست بیمار رعایت شود و مطمئن باشیم که دارو طبق دستور مصرف می شود و... میتوان بعنوان رویه قانونی به آن نگاه کرد، اما اگر قرار باشد که داروخانه و پزشک داروساز دور زده شود و بخواهند دارو را به صورت فله ای و ترک موتورسیکلت در خانه بیمار بدهند و اصلا هم مشخص نباشد که دارو چگونه به بیمار می رسد و آیا امکان تعویض آن با داروی دیگری در راه وجود دارد و... مناسب نمی باشد. در عین حال شرایط ارسال این داروها هم باید کاملا متناسب و مشخص باشد.
مجوز به بیشتر از ۳۰۰ داروخانه برای فروش اینترنتی ۴ گروه کالا
وی افزود: البته اقداماتی در زمینه فروش اینترنتی بعضی از اقلام در داروخانه ها انجام شد؛ به صورتی که وزارت بهداشت به تدریج فضایی را ایجاد کرد و فروش اینترنتی چهار گروه از کالاها شامل داروهای گیاهی، مکمل های غذایی و محصولات آرایشی و بهداشتی هستند، برای داروخانه ها آزاد کرد. به شرط این که داروخانه ها، به غیر از پروانه تاسیس شان، مجوزی برای فروش اینترنتی هم دریافت نمایند که حالا در ایران بالای ۳۰۰ داروخانه مجوز فروش اینترنتی این اقلام را دارند.
عوارض داروهای غیرمجاز
فاطمی تصریح کرد: دارویی که به صورت قاچاق چمدانی وارد کشور می شود، در خوش بینانه ترین حالت فقط قاچاق است، اما بررسی های سازمان بهداشت نشان داده که داروهایی که به صورت قاچاق به دست مردم می رسند، عموما تقلبی بوده یا فیک هستند. چونکه به صورت کلی دارو کالایی گران قیمت شمرده می شود و قاچاق نوع تقلبی آن از نظر ظاهری کار پیچیده ای نیست. خیلی از کارگاه های زیرزمینی هستند که در ایران، هند و پاکستان و... دیده شده اند، داروی تقلبی را می فروشند که تبعات بهداشتی و درمانی آن کاملا روشن است. در عین حال اگر دارویی هم داروی واقعی باشد که از راه قاچاق فروخته می شود، از آنجاییکه قاچاقچیان نمی توانند رسما دارو را وارد کنند، مجبورند آنرا جایی پنهان کرده یا در محل های غیر مجاز نگهداری کنند که منجر به فساد دارو می شود. در هر صورت هیچکس نباید به فضای مجازی، اینستاگرام، تلگرام یا ناصرخسرو برای خرید دارو رجوع کند. تنها محل مورد تایید برای خرید دارو، تنها داروخانه و آن هم به صورت حضوری است.
وی اظهار داشت: البته گاهی امکان دارد مردم و حتی یک پزشک هم برای دارویی که اعتقاد دارد برای درمان موثر است، به بازار قاچاق متوسل شود. در عین حال باید فهرست دارویی کشور را هم وسیع تر نماییم و برخی نامهای تجاری را غیرقانونی نکنیم. گاهی به دلایلی مانند عدم خروج ارز از کشور و پشتیبانی از تولید داخلی، ضرر بزرگ تری را به مردم هم از نظر اقتصادی و هم از نظر سلامت وارد می نماییم. ازاین رو باید انعطاف پذیری لازم را داشته باشیم. حالا امکان دارد چیزهای غیرضروری با ارز از خارج از کشور خریداری شود، حال چه چیزی واجب تر از دارو؟. هیچ فرد سالمی که دارو مصرف نمی کند، بلکه کسی که دنبال دارو می گردد، بیمار است و اضطرار دارد. دارو که خودروی لوکس نیست که بگوییم برای پشتیبانی از تولید داخلی وارد نکنیم یا پول هدر ندهیم، بلکه اضطرار و نیاز است. حال میتوان به این داروها یارانه ندهند و با قیمت آزاد بفروشند، اما باز هم برای مردم به صرفه تر و هم سالم تر از آن است که بخواهند به بازار قاچاق رجوع کنند.
فاطمی اظهار داشت: در عین حال سازمان بهداشت جهانی از همه کشورها خواسته که فهرست داروهای اساسی شان را داشته و ذخایر استراتژیک برایش داشته باشند. متاسفانه در کشور ما طی سالهای اخیر به این مورد توجه نشده است. البته ذخایر استراتژیک به معنای ایجاد انبار و سوله های بزرگ و نگهداری دارو نیست، بلکه شرکتهای تولیدکننده و توزیع کننده باید ملزم باشند که به اندازه سه یا چهار ماه دارو را زیر نظر وزارت بهداشت ذخیره کنند. همینطور اگر از آن داروها برمی دارند، بلافاصله داروهای تاریخ دار جایگزین کنند. ما باید همیشه سه تا چهار ماه ذخیره برای داروهای اساسی داشته باشیم. اگر قرار باشد خدمتی به نظام دارویی شود، با جدی گرفتن ساماندهی و ایجاد ذخایر استراتژیک دارویی در کشور است که اگر این اقدام را جدی می گرفتند، مجبور نبودیم از هند داروهایی بخریم که بعد ببینیم کیفیت بعضی از آنها پایین است و باردیگر باید آنرا از بازار جمع نماییم.
منبع: پاراسول
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب